Dişler 2 ana bölümden oluşur. Kemiğin içinde kalan ‘’kök’’ ve dişin ağız içinde görünen kısmı. Kanal Tedavisi, dişlerin kök kısımları içinde uzanan kanal bölümünde bulunan sinir dokusunun zarar görmesi durumunda, çıkartılması ve aynı kanalın doku uyumlu bir madde ile doldurulmasıdır. Dişlerin canlılığı yitirmesi ama bir tür mumyalama mantığı ile varlığının devam ettirilmesi amaçlı bir tedavidir. Kanal içinde yer alan sinir ve damar paketi dişin gelişiminden sorumlu, dişe canlılığını veren dokular. Ama özellikle yetişkin yaşlarda kanal tedavisi zorunluğu doğduğunda dişten çıkartılmak zorunluluğu doğabilir. Bu dişin kaybı anlamına gelmez. Diş dış dokusu ve hacmiyle ağızda kalmaya ve işlev görmeye devam eder.
Kanal tedavisinin dişlerin ömrünü azalttığına dair yaygın yanlış bir inanış var. Sadece kanal tedavisi olması bu konuda direkt etki etmez. Ama kanal tedavisi gerektiren diş madde kayıplı ve problemlidir. Dolayısıyla biraz daha dayanıksız olabilir. Kanal tedavisi genelde bir zorunluluk olarak ortaya çıkar. Estetik bir uygulama gibi tercihe tabi değildir. Çünkü ağrı, apse gibi çok zorlayıcı tablolarla ortaya çıkar. İhmal edildiği durumlarda apseler, iltihaplar ilerler, dişin kaybına kadar giden sonuçlar gelişir.
Ayrıca kemik içinde devam eden bir iltihap durumu yada riski genel sağlık için de tehlike arz eder. Bu tür devam eden sorunlar kan değerlerinde iltihabın yükselmesinden, kalp kapakçığı enfeksiyonlarına kadar birçok büyük sorunu da beraberinde getirir.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Neden/Hangi Durumlarda Yapılır?
- En sık rastlanan kanal tedavisi sebebi, çok çürük olan, çürüğün sinir dokusuna kadar ilerleyip ağrı ve şikayet oluşturduğu dişlerdir. Ayrıca uzun çürük, travma sonucu uzun süre önce ölmüş ve kök ucunda iltihap gözlenen dişlerde de kanal tedavisi uygulanır. Bu iltihap kimi zaman basit bir kontrolde ortaya çıktığı gibi aniden başlayan şişlik apse gibi durumlarla da karşımıza çıkabilir.
- Kaza, çarpma, düşme vb sebeplerle gelişen travma durumlarında da diş ve/veya kök kısmı zarar gördüğü için kanal tedavisi uygulanabilir.
- Diş sıkma veya sert bir yiyeceğin kazara ısırılması durumunda bazen dişler büyük parçalar halinde kırılabilir. Bu durum, sinir dokusunu açığa çıkaracak şekilde gelişmişse kanal tedavisi söz konusu olabilir.
- Kaplama için hazırlanmış dişler, aşırı hassasiyet gösteren veya ileri kemik kayıpları olan dişler için de uzun vadede sinirlerin iltihaplanıp zarar görmemesi için kanal tedavisi uygulanabilir.
- Çene kemiklerinde kendiliğinden, gelişimsel olarak oluşmuş kistler görülebilir. Bu durumlarda bölgeye komşu dişler tedavinin ve cerrahi operasyonun bir parçası olarak kanal tedavisi gerekebilir.
- Travma, ortodonti, gelişimsel durumlar gibi bazı özel sebeplerle dişlerde ‘’rezorpsiyon’’ meydana gelebilir. Basit bir anlatımla diş dokusunun erimesi olarak tanımlanabilir. Bu tür nadir durumlarda da kanal tedavisi uygulanması zorunludur.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Kimlere Yapılır?
Kanal tedavisi ağırlıklı olarak yetişkinlerde uygulanır. Diş çürüklerinin kanal tedavisine kadar ilerlemesi uzun bir süre gerektirir. Çocuklarda özellikle karışık dişlenme dönemlerinde (süt ve kalıcı dişlerin bir arada olduğu yaşlar) oluşmuş çürüklere ayrıca dikkat etmek gerekir. Ağız hijyeni eksikliği, diş dokusunun henüz tam olgunlaşmamış olması, sinirlerin yüzeye dolayısıyla çürük kısma yakın olması gibi sebeplerle kanal tedavisi riski doğabilir. Ayrıca ileri seviyede çürük süt dişleri de kanal tedavisi için adaydır. Çocuklarda travma (bisiklet kazası, düşme, çarpma vb) sebebiyle özellikle ön dişlerde kanal tedavisi ihtiyacı çok sık görülür.
Lokal anestezi almasında sakınca olmayan bireylere kanal tedavisi yapılabilir. Bazı özel sistemik hastalıklarda diş çekiminin yapılamadı durumlarda bile kanal tedavisi alternatif olabilir.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Ne Kadar Sürer?
Kanal tedavisi süresi yapılan dişin ön-arka olmasına, kök sayısına, kanal anatomisinin kolaylığına ve yapan uzmanın tecrübe ve alet donanımına göre çok değişiklik gösterir. Kaç seanslık bir tedavi planlandığı da başka bir kriterdir. Bir azı dişinde uygulanan kanal tedavisi 30 dk da sürebilir, 2 saatde de bitmeyebilir. Bu açıdan bakıldığında belli bir standart söylemek zor. İşleme başlamadan önce konu ile ilgili doktorunuzdan ön bilgi almak aydınlatıcı olabilir.Lokal anestezi almasında sakınca olmayan bireylere kanal tedavisi yapılabilir. Bazı özel sistemik hastalıklarda diş çekiminin yapılamadı durumlarda bile kanal tedavisi alternatif olabilir.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Sonrası Ağrı Olur Mu?
Kanal tedavisi sinirlerin alınması temelli bir uygulamadır, kök ucunda basit bir yara yüzeyi oluşur. Tıpkı elimizi kestiğimizde her dokunuşta ağrı olabileceği gibi kanal tedavisinde de sonrasında çiğneme esnasında ağrı olabilir. Genelde bu şikayet ağrı kesicilerle iyileşir ve birkaç gün sürer. Öte yandan bazı apseli ya da geçmişten devam eden iltihaplı durumlarda süreç daha ağır geçebilir. Vücutta bir reaksiyon başlamış ve sessiz ilerleyen apse/iltihap durumu alevlenmişse bir anda ağrı veya şişliği yok etmek mümkün olmaz. Antibiyotik, ağrı kesici (iğne ya da tablet) gibi çeşitli yardımcı yöntemler ve pansumanlarla durum kontrol altına alınır. Süreçlerin en konforlu şekilde ilerleyebilmesi için kanal tedavisi konusunda da rutin kontroller ve problemi küçükken çözmek önemli.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Sonrası Nelere Dikkat Etmeli?
Lokal anestezi uygulanmış ise etkisi geçinceye kadar bir şey çiğnenmez. Aksi halde dudak, yanak dil gibi yerleri ısırıp yaralayabiliriz. Kanal tedavili dişler genellikle çok madde kaybı olan, harap dişlerdir dolayısıyla kırılmaya meyillidir. Kanal tedavisi sürecinde seans aralarında dişin kırılması en sık rastlanan komplikasyonlardan biridir. Bu süreçte dişi korumaya özen göstermek dişin devamlılığını sağlar. Dişte bir geçici dolgu varsa o tarafı kullanmamak dişte kırılma riski yaratmamak açısından faydalı olabilir. Doktorumuzun uygun gördüğü ilaçları muntazam kullanmak önemli ve gereklidir. Öngörülenden fazla bir ağrı varsa doktorunuza hemen iletin.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kanal tedavili dişler hissizdir. Soğuk sıcak duymaz. Ama kök ucunda iltihap vs gelişmişse üzerine basamama, şişlik, durup dururken ağrı gibi şikayetler olabilir.
Hayır, dişler kanal tedavisi olsa da fonksiyon görmeye devam eder.
Hayır, sadece kanal tedavisi olması bu konuda direkt etki etmez. Ama kanal tedavisi gerektiren diş madde kayıplı ve problemlidir. Dolayısıyla biraz daha dayanıksız olabilir.
Hayır, sağlıklı bir uyuşturma ile rahat ve konforlu bir tedavi yapılır.
Süt ve sürekli genç dişlerde zorunlu durumlarda dişin çekimini önlemek için kanal tedavisi yapılır.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Nerede Yapılır?
Kanal Tedavisi (Endodonti), hastalarına en iyi diş kliniği deneyimi sunan Altunizade Dental Clinic’te uzman diş hekimleri (endodontist) tarafından yapılmaktadır.